Hodowla mrówek w domu – jak rozpocząć?

Wstęp do hodowli mrówek – pokonaj obawy

Niezależnie od tego czy jesteś rodzicem szukającym pierwszego zwierzątka dla swojego dziecka, czy dorosłym poszukującym oderwania wzroku na swoim biurku w pracy – mrówki to wspaniałe i ciekawe zwierzęta, które zajmą Twoją uwagę na długi czas.

Odwiedzając nasze stoiska targowe podczas wystawy zwierząt egzotycznych, powtarza się kilka tych samych pytań:

• Co zrobić jak mrówki uciekną?
• Czy mrówki nie pogryzą?
• Czy mrówki potrzebują dużo opieki?

Na wszystkie te pytania oraz wiele innych, znajdziesz odpowiedź w tym artykule.

W naszym sklepie skupiamy się przede wszystkim na gatunkach, które nie wymagają specjalistycznej wiedzy, nie są groźne dla ludzi, ani nie są mistrzyniami ucieczki. Świetnie sprawdzą się na rozpoczęcie hodowli dla dzieci.

Jak zacząć hodowlę mrówek w domu?

Pierwszy wybór przed którym stoi potencjalny hodowca mrówek to gatunek. I to jest najwłaściwsze pytanie. W odróżnieniu od innych zwierząt, w przypadku mrówek, zawsze zaczynamy od wyboru gatunku. Jeśli jesteś osobą, która nigdy nie hodowała mrówek w domu, Messor barbarus zawsze będzie dobry rozwiązaniem. Są to mrówki o bardzo łagodnym nastawieniu, bez żądła. Ich największą zaletą jest jednak wygoda hodowli. Żywią się głównie ziarnami, co sprawia że możemy raz na 2-3 tygodnie nasypać im ziaren, dolać wody do poidełka i resztę czasu spędzić wypoczywając pod palmami.

Kolonia Messor barbarus rozwija się stabilnym tempem, przez co nie przytłoczy hodowcę, ciągłą potrzebą zmian w gnieździe.

Drugim gatunkiem polecanym dla początkujących jest Camponotus nicobarensis. Jest to mrówka pochodząca z południowej Azji. Gatunek ten znany jest z niesamowitej odporności na błędy hodowcy oraz znacznym tempem rozwoju kolonii. Ciekawostką tego gatunku jest to, iż w gnieździe może występować więcej niż jedna królowa. Kiedy mamy taką sytuację, od samego początku królowe wspólnie pracują nad wychowaniem potomstwa i nad dobrem całej kolonii. Później gdy kolonia się rozwija, królowe rozchodzą się w różnych kierunkach gniazda i będąc z dala od siebie, dalej pracują nad zwiększeniem liczebności gniazda. Camponotus nicobarensis znany jest tego, że wybacza wiele błędów hodowcy. Ma jednak swoje wymagania – uwielbia jeść. Im więcej pożywienia im damy, tym szybciej kolonia będzie się rozwijać. Gdy ograniczymy im dostęp pożywienia, rozwój kolonii będzie mocno ograniczony lub nawet zatrzymany.

Gdzie szukać mrówek do domowej hodowli?

Podstawą każdej kolonii mrówek jest królowa. To ona jest matką każdej jednej robotnicy. Bez królowej w gnieździe, posiadamy jedynie kilka mrówek, które nie posiadają przyszłości. To królowa jest sercem kolonii i to właśnie królowa jest gwarancją rozwoju kolonii. Jeśli chcemy hodować mrówki, musimy posiadać królową, która zadba o przyszłość naszego gniazda. Możemy ją zdobyć na kilka sposobów:

• Pierwszą opcją jest znaleźć swoją królową w trakcie rójki. Rójka to okres godowy mrówek, w czasie którego przyszłe królowe (księżniczki) oraz samce (drony) wzbijają się w jednym okresie w powietrze i odbywają loty godowe. Gdy dojdzie do zaplemnienia, przyszła królowa zrzuca swoje skrzydełka i szuka bezpiecznego miejsca do założenia swojego gniazda. To właśnie ten moment, w którym możemy poszukiwać biegających samotnych królowych, by umożliwić im bezpieczny start. Wiąże się to jednak z pewnym ryzykiem. Pierwsze z nich to pojawienie się w odpowiednim miejscu i odpowiednim czasie. Różne gatunki mrówek, odbywają rójki w różnych miesiącach. Bardzo łatwo spotkać nawet na chodniku w okolicach sierpnia, samotnie biegające królowe Lasius niger, nawet w środku miasta. Pozostałe gatunki, nie są już niestety takie łatwe do znalezienia. Drugą kwestią jest sukces założenia kolonii. Samotna królowa to nie jest gwarancja sukcesu. Zawsze istnieje ryzyko, że królowej nie uda się wyprowadzić pierwszego potomstwa i będziemy musieli zaczynać od początku.
• Drugą opcją jest znalezienie odpowiedniego sklepu, który specjalizuje się w hodowli mrówek, taki jak nasz. W sklepach specjalistycznych możemy znaleźć zarówno samotne królowe, jak i startujące kolonie, które posiadają już np 5 czy 10 robotnic. To pozwala na rozpoczęcie hodowli mrówek już z mniejszym ryzykiem, gdyż królowa najtrudniejszy etap ma już za sobą – ma już swoją kolonię, która o nią dba. Dla tego zawsze początkującym hodowcom polecamy zakupić kolonię z robotnicami. Dzięki temu mamy większą pewność, że hodowla się uda.
• Ostatnim sposobem jest znalezienie lokalnego hodowcy. Podobnie jak w przypadku sklepu specjalistycznego, ta opcja posiada o wiele większe prawdopodobieństwo sukcesu. Pamiętajmy jednak, że osoby prywatne nie mają takiej odpowiedzialności za sprzedawane kolonie. Istnieje zatem ryzyko, że trafimy na nieuczciwego sprzedawcę, który sprzeda nam kolonię np zarażoną roztoczami, lub nawet sztucznie “napędzoną” podrzuconymi poczwarkami.

Jakie wyposażenie dla mrówek?

Z początku hodowli mrówek, nie potrzebujemy wiele. Jest wiele gatunków mrówek, które przez kilka-kilkanaście miesięcy możemy z powodzeniem hodować w probówce startowej, w której przybywa nasza kolonia. W kolejnym etapie, kiedy karmienie kolonii sprawia nam już trudności, przydaje się portal probówek. To bardzo prosty lecz niesamowicie pomocny rodzaj pierwszego gniazda, który pozwala nam opiekować się naszą kolonią, bez ryzyka ucieczki mrówek. Portal probówek pozwala na podłączenie dwóch probówek do jednej maleńkiej areny, przez co mrówki mają już pierwsze formikarium, składające się z części gniazdowej (probówki) oraz części zewnętrznej (areny).

W zależności od gatunku i jego wielkości, kolejnym etapem jest już formikarium potocznie zwanym farmą mrówek. Dla mniejszych gatunków może być to nawet etap 200 robotnic, jedna dla większości gatunków dostępnych na naszym sklepie, będzie to 20-50 robotnic. Wtedy już karmienie naszych podopiecznych w probówce, czy nawet w portalu probówek będzie problematyczne i będziemy potrzebowali prawdziwą farmę mrówek. Jak już wspominaliśmy, formikarium składa się z areny oraz części gniazdowej. Na pierwsze formikarium, doskonale sprawdzają się nasze formikaria typu Combo, jak na przykład formikarium Combo “M”. To idealne połączenie areny oraz gniazda, które łączy ze sobą te dwa elementy w bezpieczny, bezucieczkowy sposób.

Dla naszej rozrastającej się kolonii będziemy także potrzebować karmidełka oraz poidełka. Poidełko będzie naszych podopiecznych zaopatrywać w niezbędną do życia wodę. Karmidełko natomiast będzie służyło do podawania pokarmu w sposób, który pozwoli na zachowanie czystości naszego formikarium. Nigdy nie kładziemy jedzenia bezpośrednio na arenie, gdyż przysporzymy sobie sporo pracy przy sprzątaniu formikarium. Pozostawione resztki pokarmu, mogą przyciągnąć niepożądane roztocza. Korzystanie z karmidełek pozwoli nam na dokładne wyczyszczenie pozostawionych przez mrówki resztek pokarmu.

Do dbania o naszych podopiecznych przydatne będą jeszcze takie akcesoria jak :

• Pipeta – do nawadniania gniazda dla mrówek
• Strzykawka – do podawania płynnych pokarmów
• Pęseta – do usuwania resztek pokarmu oraz martwych robotnic
• Wata – do wielu zadań, takich jak przygotowanie poidełka z probówki czy zatkania niepotrzebnego otworu w zestawie

Jakie warunki trzeba spełnić mrówkom?

Podstawowym warunkiem jakie trzeba zapewnić mrówkom jest spokój! Pokusa zaglądania do naszej kolonii co 5 minut jest niesamowita, wszystko jest nowe i ciekawe, a każdy ruch królowej powoduje w nas ekscytację. To jednak najgorsze co możemy zrobić, to co chwile do nich zaglądać. Mrówki, zwłaszcza w początkowej fazie potrzebują maksymalnie dużo spokoju. Każde drganie w gnieździe może spowodować, że ilość jaj w gnieździe będzie mniejsza. Jeśli więc zależy Ci, by Twoja kolonia rosła w jak najszybszym tempie, bądź cierpliwy i zaglądaj do nich początkowo, tak rzadko, jak to możliwe. Głośna muzyka (zwłaszcza basy), tupanie czy skakanie po pokoju, sprawi że nasze mrówki będą w stresie i nie będą zainteresowane zwiększeniem populacji.

Kolejnym elementem jest temperatura. Tu sprawa jest znacznie bardziej złożona. Każdy gatunek ma swoje specyficzne wymagania co do optymalnej temperatury. Większość gatunków w naszym sklepie, jest jednak przyzwyczajona do tak zwanych temperatur pokojowych. Oznacza to, że nie musisz martwić się o to czy temperatura w Twoim domu jest właściwa. Ogromna większość kolonii doskonale rozwija się w temperaturze 21-26 stopni. To znaczy, że jeśli Tobie jest dobrze w Twoim domu, to i mrówkom jest także doskonale 😉 Wyjątki oczywiście są, jak choćby Camponotus maculatus, która wymaga dogrzewania do 28-30 stopni. Takich jednak przypadków jest niewiele i temperatura Twojego otoczenia będzie idealna do hodowli mrówek.

Wilgotność z kolei to temat rzeka. Większość mrówek wymaga odrobinę wyższej wilgotności niż w naszym naturalnym otoczeniu. Dlatego też każde z naszych gniazd czy formikariów wyposażone są w systemy nawadniania. Wystarczy raz lub dwa razy na tydzień dodać kilka kropel wody do specjalnej gąbki pipetą, by zwiększyć wilgotność w gnieździe do optymalnych poziomów. Ogromnym wyjątkiem od tej reguły jest jednak Messor barbarus, który jest gatunkiem półpustynnym. Oznacza to, że nie toleruje zbyt wysokiej wilgotności w gnieździe. Jeśli zatem naszym żniwiarkom zbytnio nawodnimy gniazdo, mogą się wynieść z gniazda na arenę i tam zrobić sobie gniazdko na czas “przewietrzenia” 🙂 Zachęcamy więc do kontaktu z nami, by upewnić się, że Wasze mróweczki mają dokładnie to, czego potrzebują.

Żywienie mrówek

Jeśli zastanawiałeś się kiedyś co jedzą mrówki, poniżej przedstawiamy garść informacji na ten temat.

Mrówki pod kątem pożywienia możemy podzielić na 3 rodzaje.

Mrówki żniwiarki – Mrówki z rodzaju Messor

Messor charakteryzuje upodobanie w ziarnach. Podstawą ich diety są ziarna, które mrówki rozdrabniają i tworzą z nich mrówczy chleb. Zwłaszcza w początkowej fazie kolonii popularne Messorki nie będą zainteresowane ani owadami karmowymi, ani cukrami. Z powodzeniem można prowadzić kolonię, która przez całe życie będzie się żywić wyłącznie ziarnami. Dopiero po osiągnięciu rozmiaru kolonii rzędu 100 robotnic, nasze żniwiarki będą chciały próbować nowych rzeczy. Wtedy możemy dostarczyć im zabitego wcześniej mącznika lub karaczana. Dodatkowym atutem i urozmaiceniem diety będzie udostępnienie Messorkom nektaru dla mrówek lub miodu rozcieńczonego z wodą. Pamiętajmy jednak, że każda lepka ciecz może “utopić” naszą mróweczkę. Warto więc lepki płyn wylać na watkę lub do specjalnego karmidełka, by naszym mróweczkom nic się nie stało.

Mrówki grzybiarki żywienie

To bardzo specyficzne mrówki, które żywią się hodowanym przez siebie grzybem. Królowa podczas rójki, do swojego pierwszego gniazda, w specjalnej kieszonce, przenosi odrobinkę grzyba ze swojej kolonii, którego później rozwija. To właśnie ten grzyb jest pożywieniem dla mrówek grzybiarek. Aby ten grzybek mógł wykarmić naszą kolonię trzeba o niego zadbać. Mrówki “wcierają” w grzyba ucięte części roślin zielonych. Roślina rozkładając się zasila odżywianie grzyba, przez co mrówki mają co jeść. Jest to nie samowity proces, jednak niezwykle trudny. Mrówki grzybiarki, są polecane przez nas wyłącznie dla zaawansowanych hodowców.

Czym żywią się pozostałe mrówki?

Wszystkie pozostałe mrówki można zaliczyć pod kątem żywieniowym do jednej grupy. Wszystkie pozostałe mrówki potrzebują do życia dwóch rzeczy:

• Węglowodanów
• Białka

Węglowodany to nic innego jak cukry. To głównie robotnice potrzebują cukrów by zdobyć energię do dalszego działania. Możemy dostarczać węglowodany za pomocą nektaru dla mrówek, za pomocą miodu z wodą lub w ostateczności za pomocą cukru rozpuszczonego w wodzie (choć ten sposób nie jest polecany).

Białko dostarczane w kolonii potrzebne jest zarówno królowej, by mogła wytwarzać kolejne jajeczka, jak i larwom by mogły rosnąć duże i silne. Białko dostarczamy do kolonii na dwa sposoby. Pierwszy i najbardziej naturalny sposób to owady karmowe, takie jak mączniki, karaczany, drewnojady. Drugim sposobem dostarczania białka mrówkom jest pokarm białkowy, dostępny w naszym sklepie. Jest to pokarm pochodzenia naturalnego, który może być przechowywany w dowolnych warunkach przed rozrobieniem go z wodą.

Jak opiekować się mrówkami?

Bieżąca opieka nad mrówkami ogranicza się do kliku czynności.

Pierwszą z nich jest karmienie. W tym temacie zalecamy karmienie w systemie 2*2. Oznacza to, że pierwszego dnia podajemy węglowodany, następnie dwa dni przerwy, podajemy białko i znów dwa dni przerwy. Proces ten powtarzamy bez przerwy, za wyjątkiem diety urlopowej, która i nam i mrówkom się należy 🙂 Tak jak wspominałem wcześniej, w przypadków mrówek żniwiarek, karmienie odbywa się znacznie łatwiej. Sypiemy ziarna i zapominamy o hodowli.

Drugą sprawą jest kwestia czystości. By zapobiec większości chorób mrówek, wystarczy dbać o czystość formikarium. Oznacza to, że przynajmniej raz w miesiącu powinniśmy złapać do ręki pęsetę i wyciągnąć z areny wszystkie nieczystości, które się tam znajdują. Mrówki to bardzo mądre zwierzęta, które znajdą miejsce na arenie na każdą okoliczność. Zorganizują sobie miejsce na śmietnik, a nawet na cmentarzysko robotnic, które zmarły. My jako hodowcy, musimy z areny usunąć wszystkie te rzeczy podczas rutynowego sprzątania. Dodatkowo, przy każdym karmieniu czyścimy karmidełka oraz poidełka. Taka rutyna pozwoli nam uniknąć chorób, które mogą zdziesiątkować naszą kolonię.

Nie zapominajmy także o bezpieczeństwie mrówek oraz nas samych! Podczas każdego tygodnia, a maksymalnie co dwa tygodnie, musimy odnowić barierę! Wszystkie formikaria, farmy mrówek w naszym sklepie, są wyposażone w specjalny rant. Pozwala to na, smarowanie od wewnętrznej strony powierzchni rantu, co uniemożliwia mrówkom jej przejścia. Bariera ta, nie jest jednak wieczna. Raz na tydzień, lub raz na dwa, moczymy wacik w barierze dla mrówek i smarujemy wewnętrzną stronę rantu areny. Dzięki temu, możemy spokojnie otworzyć pokrywę na czas naszej opieki, będąc pewnym, że mrówki pozostaną na miejscu.

Wszystkie powyższe porady, sprawią że opieka nad mrówkami będzie wyłącznie przyjemnością. Gdy pozwolimy im skraść nasze serca, zamiast okruszków chleba, dasz sobie szansę na podziwianie najbardziej złożonej kultury, która stąpa po tej ziemi.